Sadece savaş meydanlarında yaşanmamıştı tarih. Bitmeyen savaşlar, cephe arkasında yerinden yurdundan edilip muhacir olan kadın, çocuk ve ihtiyarlarımızda vardı; O da onlardan biriydi…
Orta okul yıllarımızda; 1985’lerde, Beşikdüzü sokaklarında… Yolculuk yaptığım Korkuthan ve Şahmelik’in patika, toprak yollarında görmeye aşina olduğumuz bir sima idi. Bitmeyen bir yolun durmak bilmez yolcusu gibi…
Sırtındaki camadan bilinenin aksine çuvala yakın; daha bir büyüktü. Verilen hediyeleri sevinerek alır; lavaş, ekmek, zeytin, şeker… Ve duyardık ki yine sevinerek çevresine dağıtırdı.
Başındaki yün fesin çevresine doladığı atkısını yaz kış çıkarmazdı. Ayağında Trabzon lastiğinden ayakkabısı… Koyun yünü el dokuması yün çorabın içine pantolonunun paçalarını koyarak çamurlu köy, Sisdağı, Kabalak, Kadırga yollarını öylece adımlardı.
Ağzında iki tek dişi ile yüksek sesle konuşur, bazen “Selaamun! Aleyküm!…” dediği anlaşılır, bazen de sözler karışır, manalandırılamazdı.
Hakkında bir “şehir efsanesi” gibi dillerde dolaşan hikayeleri anlatmayacağım burada şimdi… Yanlız… Ortaokul bayram törenlerimizin yapıldığı Öğretmen lisesi; şimdiki Beşikdüzü Meslek Yüksekokulu sahasında tören geçişini yaparken gaziler, askerler… Anlatılırken savaşlar, zaferler, bir köşede kalmış şahit olarak onu düşünmüştüm hep.
…
Nisan 1916… Trabzon’un Ruslar tarafından işgali ile yüzbinlerce kişi çaresiz, aç, batı illerine göç etmeye başlar. Yaşanılan öyle bir dramdır ki, bir milat olarak kabul edilir o tarih; muhacirlik… Onunla biter cümle veya onunla başlanır söze.
Sırtına bağladığı kardeşi ile, dokuzlu yaşlarda yola çıkanlardan biri de O’dur. Can korkusu, açlık – ekmek kaygısı, gece – endişe ve çocuk aklı ile kimbilir nice badire atlatılmıştır o yolda? …
Top, mitralyöz (makineli tüfek) atışlarının gürültüsüyle (İskefiye) Çarşıbaşı ve (Şarlı) Beşikdüzü tepelerinin sarsıldığını şahitlerinden duymuştum. Tarihi kayıtlarda da Vakfıkebir sınırında bu top atışları ile hepsi sivil 189 kişinin şehit düştüğünü…
Lermioğlu. 2011’de manzara şöyle tasvir edilir: “… Mahşeri bir izdiham var. Trabzon’da, karadenizin doğu sahillerinden sökün eden her sınıftan müteşekkil muhacir kafileleri ardı arkası kesilmeyen dalgalar halinde; sel halinde akıp geliyor. Yollar, tekmil binalar bu perişan halkla dolmuş taşmıştı.
Terk edenlerin ayrılıkları cidden hazin ve yürek paralayıcı. Evinin kapısını kapayan her aile, bir canlı cenaze gibi yakınlarını, komşularını gözyaşlarına boğuyor… Ve evinin kapısını kapayan her aile efradı kabristandaki ölülerine son ziyareti ifa için kabristanlığa gidiyor… ”
Yüzbinlerin katıldığı bu yolculuktan ancak otuzbeşbin kişi vatanlarına geri dönebildi. Dönenlerin arasında daha çocuk, Hasan’da vardır.
2022 kasımını yaşadığımız bugün, Kadırga, Tonya… Trabzon… Giresun, Ordu.. Yollarda yürüyenlerin o hatırasını layıkıyla duymuş ve umarım vatan bahsinde hissesi olanların cümlesine güzel bir mukabelede bulunmuşuzdur,
selam ve dua ile…
Gözümde canlandı adeta yıllar öncesine götürdü beni.
Köye giderken arabada rastladığımız Hasan ı hatırladım.
Ayrı bir renkti O da .Nur içinde yatsınlar