Darı Ekmeğinin Tadı

Bu tadı, şu ekran karşısına aksettirebilmek elbette zor. Yanlız,  köy değirmenine sırtta mısır çuvalını taşıyan, besmele ile, emek ile değirmen taşında un yapan – yoğuran için bu konuya. belki diyebiliriz… Lakin burada yollarını da aktarmaya çalışacağız bir nebze, acizane…

Şimdi değişmiş midir bilmiyorum. Batum’dan bir arkadaşıma  “sağlıklı, organik besleniyorsunuz, sebebi nedir?” demiştim bir vakit. “Sebep… para yok.” dedi. Kimyasal ilaç, suni gübre, genetiği değiştirilmiş tohum almaya “para yok”tu yani.

Bizim pazar yerinde zorlukla bulduğumuz veya büyükşehirlerde mahalle aralarında kurulan “sosyete pazarları”nda tomarla para harcanılarak alınan organik sebze, meyve, yumurta, bal.. lüks için değil, ihtiyaçtan ve imkansızlıktan üretiliyordu orda.

Marul, maydanoz ve yeşil soğan fiyatları zirve yapmışken, üretmeye imkanımız varken, pahalılıktan dem vurmak, zorlama bir kolaycılık değil midir? Hatta bu durumu bir fırsat, bir ganimet bilmek gerekirken… Balkonumuzda 2- 3 m’lik bahçemizde, çiftçilik niyetiyle değil, hobi bahçesi muhabbeti ile, şu makul trabzon ikliminde bunlar yetiştirilemez mi? Dahası, imkan ve önceliklerle ürün yelpazesi çeşitlendirilebilir de.

Dut, elma, armut, üzüm, yerlere dökülüp ziyan olmadan pekmez yapma, küçük mekanlarda bezelye, biber, domates, fasulye yetiştirme… Kiraz, karayemiş (taflan) ; turşularını kurma… tarhanayı, çerezlik fındığı, ceviz, incir, hurmayı, hoşaflık elma, armut’u, yemeklik patlıcan, biber, sırım kabağını kurutmak…

Kalandar mısırı nasıl saklanır? Karataş köy fırınlarında fasulye, mısır nasıl kurutulur? Büyük bakır tavalarda köy usulü dut, üzüm pekmezi nasıl pişirilir? Ve bunlar kışlık içecek olarak nasıl saklanmalıdır? Bezelye, fasulye, mısır ne vakit ekilir, üzerine su nasıl verilir? Hangi yaban otlarından ayıklanmalıdır? Kökü kurutulmadan nasıl hasat edilmeli ve nasıl toplanmalıdır?

Tüm bu yöresel belleğimiz, “damağımızın tadı”nın reçeteleri, artık son demleri de olsa, yine de var şu yakın çevremizde, inanıyorum. Değer bilme adına…

Bu küçücük üretim, geleneğimizin kod’ları ile mutfağımıza geldiğinde, zannedilenden çok daha fazla doyurucu olacaktır.

Eğlenceye ayırdığımız zamanın sadece bir kısmını bu yöne harcadığımızda, bir nebze maliyetler düşecek, pazar alışverişlerini de geri plana bıraktıracaktır.

Bu noktada çarşı – pazar ile tarla ve bahçemizi kıyas için, son söz olarak, şu atasözünü de akılda tutmak gerek:
“Elden gelen öğün olmaz
O da her vakit bulunmaz”

Nice, daha bereketli baharlar dileğimizle…

Beşikdüzü
13 Nisan 2022